Samhengi hlutanna

Skógarkolefni og kolefnisbinding – samhengi hlutanna

Verkefni undir Skógarkolefni eru einungis ein fjölmargra mögulegra aðgerða sem gagnast geta í baráttunni gegn áhrifum loftslagsbreytinga. Áður en fyrirtæki og stofnanir huga að því að stofna til verkefnis samkvæmt reglum Skógarkolefnis er mikilvægt að skoða eftirfarandi vel:

  1. Mat: Þekkja og mæla kolefnisspor sitt (umfang 1, umfang 2 og þar sem mögulegt er losun á umfangi 3), vísað er til tækniforskriftarinnar ÍST TS 92:2022 Kolefnisjöfnun: Kröfur með leiðbeiningum (Carbon offsetting: Specification with guidance) sem er að finna á vef Staðlaráðs Íslands.
  2. Markmið byggð á vísindalegum grunni: Setja sér mælanleg markmið um að draga úr losun í samræmi við markmið og skuldbindingar Íslands um að ná kolefnishlutleysi fyrir 2040. Sjá: Aðgerðaáætlun í loftslagsmálum
  3. Samdráttur: Grípa til aðgerða til að draga úr losun á umfangi 1, umfangi 2 og ef unnt er, einnig losun á umfangi 3, í samræmi við áðurnefnd markmið.

Frekari leiðbeiningar fyrir lögaðila sem hafa hug á að búa til eða kaupa Skógarkolefniseiningar má finna á vef: Voluntary Carbon Markets Integrity Initiative, The International Carbon Reduction and Offsetting Accreditation og The Nordic Dialogue on Voluntary Compensation.

Gildissvið Skógarkolefnis

Skógarkolefni setur fram kröfur um valfrjáls verkefni á Íslandi sem miða að því að binda kolefni með nýskógrækt.

Það gerir grein fyrir:

  • kolefnisbindingu og losun vegna nýskógræktar, (innan skógræktarsvæðis):
  • með gróðursetningu skógarplantna
  • með fjölbreytt markmið í huga
  • losunar utan skógarsvæðisins vegna framkvæmda við verkefnið

Það gerir ekki grein fyrir:

  • Viðbótarkolefnisbindingu vegna breytinga á stjórnun skóga sem fyrir eru
  • Kolefni sem bundið er í skógarafurðum
  • Kolefni sem sparast þegar vörum og eldsneyti með stórt kolefnisspor er skipt út fyrir viðarafurðir eða eldsneyti úr trjáviði

Hvar á Skógarkolefni við?

Skógarkolefni er valfrjálst kröfusett fyrir verkefni í nýskógrækt á Íslandi og er eina kröfusettið sinnar tegundar á Íslandi. Kolefnisbinding vegna vottaðra skógarkolefnisverkefna styður við aðgerðaáætlun íslenskra stjórnvalda í loftslagsmálum. Samsvarandi leiðréttingar (e. corresponding adjustments), sem lýst er í 6. gr. Parísarsamningsins, er sem stendur ekki hægt að gera fyrir Skógarkolefniseiningar. Eins og sakir standa er ekki hægt að nota Skógarkolefniseiningar í opinberum viðskiptakerfum (e. compliance schemes) eins og ETS-kerfi Evrópusambandsins.

Stefna stjórnvalda

Kolefnisbókhald fyrirtækja og stofnana

Fyrirtæki geta notað vottaðar Skógarkolefniseiningar til að vega upp á móti losun gróðurhúsalofttegunda í grænu bókhaldi.

Öll fyrirtæki og stofnanir eru hvött til að eigin frumkvæði að mæla losun sína á gróðurhúsalofttegundum og gefa út um hana skýrslu. Í tækniforskriftinni ÍST TS 92:2022 Kolefnisjöfnun: Kröfur með leiðbeiningum (Carbon offsetting: Specification with guidance) er sett fram ferli fyrir valfrjálsa skýrslugjöf um verga losun. Í leiðbeiningunum eru fyrirtæki/stofnanir einnig hvött til að bæta upp losun sína með því að kaupa Skógarkolefniseiningar eða aðrar alþjóðlega viðurkenndar kolefniseiningar.

Erlend kröfusett

Erlend kröfusett til vottunar kolefnisverkefna eru meðal annars:

Kolefnisvottunarkröfur Verra sem kallast „Landbúnaður, skógrækt og önnur landnotkun“ (Forestry and Other Land Uses) nær yfir nýskógrækt, endurræktun skógar eftir fellingu, uppgræðslu lands, bætta landnýtingu í landbúnaði, bætta skógstjórn og minnkaða losun vegna skógareyðingar og hnignunar skóga.

Verra rekur einnig kröfusettið „Climate, Community and Biodiversity Standard“ þar sem áhersla er lögð á félagsleg og umhverfisleg áhrif og ávinning af landbótaverkefnum sem vinna gegn loftslagsbreytingum. Þar eru viðmið til að tryggja að verkefni feli í sér varnir fyrir bæði umhverfi og samfélag til að koma í veg fyrir skaða, bæta lífskjör og efla líffræðilega fjölbreytni í samfélögum fólks. Þetta kröfusett getur ekki af sér kolefniseiningar en verkefnin má leggja inn til sameiginlegrar VCS- og CCBS-vottunar til að tryggja víðtækari ávinning af kolefnisverkefninu.

Gold Standard nær til landnotkunar- og skógræktarverkefna. Eins og er rúmast innan ramma þess nýskógrækt, endurræktun felldra skóga og umbætur í skógstjórn og landbúnaði.

Plan Vivo styður við skógartengd verkefni sem leiða af sér þróun í átt að umhverfisbótum, félagslegum ávinningi og sjálfbærni. Fólk í dreifbýlissamfélögum hannar verkefnin og sér um framkvæmd þeirra og í kröfum Plan Vivo er lögð áhersla á stöðugt samráð hagsmunaaðila og notkun innlendra tegunda. Undir Plan Vivo koma til greina verkefni í nýskógrækt, endurræktun horfinna skóga og landbúnaðarskógrækt ásamt verkefnum sem snerta skógvernd og bætta skógstjórn.